Open brief zoals gepubliceerd in de Volkskrant op 1 februari 2011 | en nog altijd actueel... 

"Aan alle grote mensen,

In deze periode vinden er adviesgesprekken plaats op de basisscholen met ouders en leerlingen van groep 8. Op 1, 2 en 3 februari wordt op veel basisscholen de CITO toets afgenomen. Hierna volgt een definitief schooladvies m.b.t. het vervolgonderwijs voor deze leerlingen. M.a.w.: het is tijd voor de CITO PANIEK bij veel ouders. Er wordt over gesproken op het schoolplein, aan de eettafel, per telefoon in de auto, op weg naar de muziekles, in de rij bij de kassa, in de kantine van de voetbalclub, in de keuken en tijdens het bezoek aan opa en oma. Kinderen vangen hier flarden van op of zelfs onbedoeld het hele gesprek. Ouders praten met kinderen en oefenen de CITO nog maar weer eens: “Schatje, doe je best dan kun je zeker HAVO halen.” Of: “Kind, er is niks mis met het VMBO, maar jij kunt echt beter.” De toon van deze gesprekken is er niet zelden één van angst. Mijn kind naar het VMBO? Dat zullen we nog wel eens zien. 

En inderdaad zien we dat. De meerderheid van de 12-jarigen gaat naar het VMBO. Is dat erg? Nee. Sterker nog. Dat moet, want ze zijn onmisbaar. Ruim 60% van de beroepsbevolking is afkomstig van (V)MBO. Velen denken dat het wél erg is. Maar wat pas erg is, is dat we op deze manier kinderen het idee geven dat ze falen als er een VMBO advies uitkomt. En de leerlingen die al op het VMBO zitten krijgen een etiket mee. Nou ja, op de tennisbaan klinkt het misschien lekkerder als je kunt zeggen dat je kind VWO advies heeft. En in een familie van bollebozen waar de verontwaardiging over het kabinetsbeleid ten aanzien van universiteiten groot is, is het moeilijk enthousiast te vertellen over zoon of dochter die naar die leuke VMBO gaat waar ze van die prachtige praktijklokalen hebben (die bestaan namelijk echt!). 

Waarom? Grote mensen, wees eens heel eerlijk. Willen we het beste voor onze kinderen? Of het hoogste onderwijsniveau in ons systeem? Dat is niet altijd hetzelfde. Ouders mogen (moeten) kinderen helpen hun passie te ontdekken en kwaliteiten en vaardigheden zo goed mogelijk te ontwikkelen. Het doel is een zinvolle plek in de werkende maatschappij in een vak waar ze blij van worden en goed in zijn. Dat leidt tot gelukkige mensen en economische zelfstandigheid. Ambities zijn gezond en brengen ons verder in het leven.  Ambities gaan over het inzetten van al je kennen, kunnen en emoties om iets te bereiken, dat bij jou en onze samenleving past. Niet de ambitie om het (V)MBO te ontlopen, maar de ambitie om al je talenten passend te ontwikkelen! De meeste VMBO’s zijn bemenst met bevlogen docenten en kinderen die zin hebben in de toekomst en in het vak dat ze voor ogen hebben. Kritiek en vooroordelen richting een onderwijssysteem, of dat nou terecht of onterecht is, is één ding. 
 
Dit vooroordeel laten verworden tot een oordeel over de jongens en meisjes van het VMBO is een ander. Als het imago van het VMBO gedeukt en gebutst is, is dat de verantwoordelijkheid van ons grote mensen. Maar “don’t blame the kids!” Het voert te ver om hier in te gaan op het hoe en waarom en hoe anders. Waar wij aandacht voor vragen is het vooroordeel wat we vooral in deze periode van schooladviezen uitdragen naar de kinderen. Kleine potjes hebben grote oren. Groep 8 kinderen die tegen elkaar zeggen dat ze hopelijk niet naar het VMBO hoeven, hebben dat echt niet zelf bedacht. En wie vraagt zichzelf weleens serieus af hoe reëel zijn/haar beeld van een VMBO opleiding eigenlijk is? Als we dit niet bijsturen, worden zij de volgende generatie grote mensen die het vooroordeel in stand houden en dezelfde negatieve boodschap uitzenden naar de generatie daarna. En als wij grote mensen het VMBO echt zo erg vinden, zullen we dan in het vervolg zelf maar ons haar knippen, de wasmachine repareren, onderhoud aan onze auto plegen en de badkamer verbouwen? Kunnen we het VMBO tenminste binnenkort opheffen. Zijn we daar vanaf. 

Of bedoelen we dat het kind van de buurman wel naar het VMBO mag, maar die van ons liever niet? Dat mogen we vinden. Maar doe dat dan in stilte. Want KLEINE POTJES HEBBEN GROTE OREN. En deze kleine potjes vormen toevallig wel de toekomstige generatie vakkanjers en beroepsdromers. Waarvan er trouwens ook nog eens enkelen hun Droom van arts of advocaat worden waarmaken. U kent ze wel: de stapelaars.

“ALLES MAG JE WORDEN. BEHALVE ONGELUKKIG. BELOOFD?” 
(© Erik van Menkveld)

Wij grote mensen en ondertekenaars doen deze belofte aan jongeren. U ook?